Verrekeningsmethoden bij een energiehub

Binnen een energiehub investeren bedrijven samen in het EMS, en assets zoals bijvoorbeeld generatoren of batterijen. Het is daarom belangrijk om samen te bepalen wie welk deel gebruikt en hoe je de kosten en baten eerlijk verdeelt. Dat doe je met een verrekeningsmethode. 

Er zijn veel verschillende verrekeningsmethodes. We laten je zien welke richtingen er zijn en geven inzicht in de overwegingen bij het opzetten van zo’n methode. We focussen daarbij op samenwerkingsverbanden van groepen bedrijven, zoals bij een GTO. 

Verrekening op kWh

De eenvoudigste vorm van onderlinge verrekening is op basis van energie, oftewel per kWh. Je verdeelt dan de totale kosten over het totale volume aan energie dat de deelnemers verbruiken en opwekken. Dit geeft een kostprijs in euro(cent) per kWh. De grootste gebruikers betalen zo ook het grootste deel van de lasten.

Het voordeel van deze methode is de eenvoud: iedereen begrijpt het principe. Het werkt hetzelfde als een reguliere energierekening.

Het nadeel is dat dit systeem niets zegt over piekbelasting. Een bedrijf dat in een korte periode veel vermogen vraagt, kan het net zwaar belasten, ook al verbruikt het in totaal misschien niet zo veel energie. Zo’n bedrijf betaalt dan relatief weinig, terwijl het wel kosten kan veroorzaken voor aanvullende maatregelen. Het is daarom belangrijk om te toetsen of iedereen de verdeling binnen de groep als redelijk ervaart.

Verrekening op kW

Een alternatief is verrekening op basis van het afgenomen vermogen (kW). Bedrijven met hoge piekvermogens dragen dan een groter deel van de gezamenlijke kosten. Een bedrijf dat af en toe hoge pieken vraagt, maar over een jaar maar weinig stroom, betaalt in deze situatie veel meer dan bij verrekening op basis van kWh. Een bedrijf dat het hele jaar constant stroom verbruikt betaalt (relatief) veel minder. Deze methode is complexer. Zowel in opzet, uitvoering als in de uitleg. 

Er is namelijk veel maatwerk nodig: kies je voor een aanpak zoals de netbeheerder, waarbij de maximale maandpiek bepalend is, ongeacht het moment? Of bereken je juist extra kosten tijdens specifieke, kritische momenten? Ook kunnen kleine wijzigingen in verbruik snel invloed hebben op de rekening en onderlinge verdeling. Dit vraagt om vertrouwen en transparantie tussen de deelnemers.

Combinatie van kW en kWh

Een combinatie is ook mogelijk. Hierbij zoeken de deelnemers naar een balans tussen piekverbruikers die kortstondig voor netproblemen zorgen, en vlakke verbruikers die continu veel capaciteit innemen. In dit systeem wordt deels afgerekend op energie (kWh) en deels op vermogen (kW). Dat maakt het extra complex.

In de praktijk blijkt het lastig om een verdeelsleutel te vinden die zowel eerlijk als uitvoerbaar is én die door iedereen als redelijk wordt ervaren. Dit is dan ook een verdeelsleutel voor zeer volwassen projecten.

Omslagstelsel

Sommige hubs houden het simpel en kiezen in plaats van een verrekening op basis van volumes of het vermogen voor een omslagstelsel. Alle kosten worden hierbij opgeteld en verdeeld onder de deelnemers op basis van onderlinge afspraken. Bijvoorbeeld door een eenmalige inleg, of periodieke betaling. Ook is het mogelijk om het project te betalen vanuit een algemene pot, zoals het ondernemersfonds.

Dit maakt een omslagstelsel een simpele en begrijpelijke oplossing, vooral in de beginfase van een hub. Het nadeel is dat bij uitbreiding en het aanschaffen van assets er nieuwe afspraken nodig zijn, om scheefgroei te voorkomen.

Omslagstelsel via handel

Een variant hierop is het omslagstelsel via handel. Wanneer deelnemers binnen een hub besluiten om ook te handelen in elektriciteit, kan op de interne energierekening een component per kWh worden toegevoegd.

Deze manier van verrekenen lijkt op  de gewone kWh-verrekening. Het verschil is dat de administratie loopt via een handelsplatform. Dat is een administratief platform dat zorgt voor het ver- en inkopen van energie. 

Dit gaat via de reguliere meetketen en is daardoor zeer betrouwbaar. Ook maakt dit het makkelijker om gelijktijdige productie en opwek te belonen. De groep kan bijvoorbeeld afspreken dat lokaal opgewekte energie die direct wordt gebruikt, geen kosten krijgt toegewezen. 

Dat kan ook via normale kWh- of kW-verrekeningen, maar dan is het administratief een stuk complexer. 

Hoe kies je de juiste methode?

Hopelijk maakt dit artikel duidelijk hoe verschillend de routes kunnen zijn. Welke methode het beste bij jouw energiehub past, hangt af van de doelstellingen van de hub, de technische context en de samenstelling en wensen van de groep.

Vaak geldt: Als de deelnemers ongeveer dezelfde hoeveelheid energie en vermogen vragen, past een kWh- of handelsmethode meestal goed. Maar als één of een paar deelnemers veel zwaarder op het net drukken, kan een kW-methode of een combinatie van beide eerlijker uitpakken.

Toch is ook dan de keuze niet vanzelfsprekend. Een goed gesprek met het bedrijf dat zorgt voor de zware piekbelasting is vaak effectiever dan een theoretische verdeling in een verdeelsleutel. 

Een deelnemer die het net zwaar belast profiteert namelijk van de gezamenlijke investering in assets van de energiehub. Als deze deelnemer individueel een oplossing had moeten realiseren, was dat waarschijnlijk veel duurder geweest.

Je kunt bijvoorbeeld afspreken dat dit bedrijf een deel van de investering in de asset zelf inlegt. Zo kan zelfs een simpele kWh-verrekening een eerlijke verdeling worden.