Case: Verkennen vraagt commitment: bedrijventerrein A7 Drachten Noord werkt samen aan energiehub

• Locatie: A7-Noord, Drachten

Samenvatting

Bedrijventerrein A7-Noord biedt veel kansen voor duurzame groei. Maar uitbreiding is lastig door netcongestie. De gemeente Smallingerland zag de urgentie van het probleem. Toen twee bedrijven zich wilden vestigen maar tegen capaciteitsproblemen op het elektriciteitsnet aanliepen, kwam de gemeente in actie. Ze onderzocht of een gezamenlijke energiehub een oplossing kon bieden.

De zoektocht naar een gezamenlijke energiehub draaide om samenwerking, gedeeld eigenaarschap en lange termijnoplossingen. De gemeente kreeg hierbij hulp van adviesbureau Energyc, dat veel ervaring heeft met collectieve energieprojecten. Ondertussen kwamen steeds meer ondernemers in beeld. Ook werd duidelijk dat vertrouwen en goede afspraken belangrijk waren om de hub een succes te maken.

Meer weten? Neem contact op met adviesbureau Energyc.

Verkenningsfase: van idee naar samenwerking

De verkenning begon niet met techniek of rekenmodellen, maar met het vinden van de juiste groep bedrijven. De gemeente zette het eerste stapje, maar het initiatief moest verder vanuit de bedrijven zelf komen. Er was interesse, maar ook veel vragen. “Hoe werkt zo’n energiehub? Wat betekent het voor ons bedrijf, nu en later?”

De boodschap was helder: draagvlak ontstaat niet vanzelf. Bedrijven moesten elkaar leren kennen en begrijpen. Wie zit er aan tafel? Wat wil ieder bedrijf bereiken? En hoe kijken we samen naar de toekomst van onze energievoorziening?

Geen vrijblijvende gesprekken, maar duidelijke keuzes

Veel ondernemers wilden snel duidelijkheid. Ze zaten niet te wachten op eindeloze gesprekken. Meedoen aan een energiehub is meer dan profiteren van een oplossing: het vraagt om gezamenlijke verantwoordelijkheid.

Wilde de energiehub van de grond komen, dan moest voor iedereen vanaf het begin duidelijk zijn waar ze bij instapten. Dat zette de toon. Het ging niet alleen om stroom delen, maar ook om het delen van visie, risico’s en keuzes. Een intentieverklaring had toen kunnen helpen. Niet om alles helemaal dicht te timmeren, maar wel om commitment uit te spreken en op een gezamenlijke basis verder te bouwen.

Heldere structuur en rollen

De rolverdeling werd al snel duidelijk. Adviesbureau Energyc nam de projectleiding op zich, Liander zorgde voor technische ondersteuning en de bedrijven brachten hun praktijkervaring in. Niet iedereen ging even snel mee: kleine mkb’ers kunnen vaak sneller schakelen dan grote bedrijven met ingewikkelde besluitvormingsprocessen.

Om die verschillen te overbruggen, werkten de partijen met scenario’s. Wat betekent een energiehub over vijf jaar? En wat als het stroomnet dan wél voldoende capaciteit heeft? Zulke toekomstbeelden hielpen om te laten zien dat een energiehub ook op de lange termijn waardevol kan zijn.

Daarnaast zagen veel ondernemers de samenwerking ook als een manier om maatschappelijk verantwoord te ondernemen: samenwerken aan een robuuster en duurzamer energiesysteem in de regio.

Ruimte voor aanpassing en overleg

Een belangrijk discussiepunt was de vraag in hoeverre bedrijven hun processen wilden aanpassen voor meer flexibiliteit. Niet elk bedrijf kan dat zomaar, bijvoorbeeld om financiële, organisatorische of technische redenen. Die bereidheid werd daarom al in een vroeg stadium besproken.

Ook financiële en juridische afspraken kwamen aan bod. Wat mag je van elkaar verwachten? Hoe zorg je voor een eerlijke én werkbare samenwerking? Openheid en tijdig overleg bleken cruciaal om misverstanden te voorkomen.

Een stappenplan als kompas

Hoewel het project al eerder liep, bood het Stappenplan voor Energiehubs houvast. Het gaf structuur om terug te kijken én vooruit te plannen, en diende als toetsingskader. Wat is er al gedaan? Waar zitten de knelpunten? En hoe zorgen we dat het proces blijft lopen?

Vooral de zogenaamde ‘toll gates’, beslismomenten, bleken nuttig. Niet alles hoeft meteen vast te liggen, maar het helpt als er momenten zijn waarop je samen beslist: gaan we verder, en zo ja, met wie?

In het voorjaar van 2025 lopen de gesprekken nog en wordt steeds concreter toegewerkt naar een energiehub.

Leerpunten

Wat we uit dit voorbeeld kunnen leren? Verkennen vraagt om duidelijke keuzes. Misschien leg je die nog niet op papier vast, maar je zet als groep wel de toon. Door houding, inzet en betrokkenheid.

Dit zijn enkele leerpunten van dit proces:

• Begin met een open houding, maar werk snel toe naar duidelijkheid. Wat willen we bereiken? En wat verwachten we van elkaar?
  
• Zorg dat het initiatief niet leunt op één enthousiast persoon. Veranker het breder binnen elk bedrijf.
  
• Vraag van begin af aan naar ieders bereidheid om echt bij te dragen, ook als nog niet alles is uitgewerkt.
  
• Richt het project goed in. Een stabiele structuur en een vast aanspreekpunt houden de groep bij elkaar.

Het hoeft niet vanaf het begin perfect te zijn, maar er moet wel richting in zitten. Anders blijft het bij gesprekken, was de conclusie.