Case: Bedrijventerrein Hessenpoort, een hub van energiestromen

• Locatie: Zwolle
• Oppervlakte: 300 hectare
• 75 bedrijven 

Samenvatting

Hessenpoort is een bedrijventerrein in Zwolle dat zich richt op duurzame energie en groene inrichting. Ze willen 400 megawatt (MW) aan duurzame energie opwekken, maar het elektriciteitsnet kan momenteel slecht 180 MW aan. Daarom werken ze aan een flexibel systeem dat netwerkcapaciteit, energieopslag en omzetting naar andere energievormen combineert. Initiatieven zoals een zonnepark, een slim digitaal sturingsplatform, een elektrolyser en batterijen helpen bij het optimaal benutten van energiestromen. Daarnaast draagt de groene inrichting met inheemse flora bij aan klimaatbestendigheid en biodiversiteit.

Meer weten? Ilse Sijtsema van Ondernemersvereniging Hessenpoort vertelt je graag meer.

De bedrijven op en nabij bedrijventerrein Hessenpoort willen samen zo'n 400 megawatt aan duurzame energie opwekken. Een mooie, duurzame ambitie. Helaas kon het elektriciteitsnetwerk die plannen niet aan: er is maar ruimte voor 90 megawatt. Een uitbreiding naar 180 megawatt is inmiddels gaande, maar op zijn vroegst pas in 2032 klaar.

Ook aan de leveringskant hebben de bedrijven last van congestie. Veel ondernemers kunnen hun gecontracteerde transportvermogen (GTV) voor elektrificatieplannen, groei of nieuwbouw plannen niet meer uitbreiden.

Stilzitten en afwachten is geen optie voor de ondernemers. Daarom zijn ze sinds een paar jaar met parkmanager Ilse Sijtsema, gemeente Zwolle en netbeheerder Enexis bezig om een smart energy hub te realiseren. Zo willen ze voor en achter de meter efficiënter omgaan met het elektriciteitsnetwerk én zorgen voor meer gelijktijdigheid van gebruik en opwek van energie om hun huidige netcapaciteit beter te benutten.

Flexibel en modulair systeem

De ondernemers kwamen erachter dat ze een flexibel en modulair systeem nodig hadden om goed om te gaan met alle mogelijkheden voor energieopslag, het omzetten van energie (conversie), en het zo goed mogelijk afstemmen van het gebruik en de opwek van stroom. Daarbij wordt ook gekeken naar de kosten en economische haalbaarheid.

Dat systeem bestaat uit meerdere onderdelen:

• Slimme dataverzameling
  Gegevens over energiegebruik en opwek worden continu verzameld op basis van real-time data.

• Slim sturingsplatform
  Dit systeem stuurt op de seconde nauwkeurig bij. Het zorgt ervoor dat deelnemers binnen de afgesproken grenzen blijven van wat ze van en naar het net mogen leveren. Als er te veel wordt opgewekt of gebruikt, grijpt het systeem in bij een aantal deelnemers. Dit voorkomt overbelasting. Dit heet een Congestion Service Provider (CSP). Meer info daarover vind je hier.
  
• Simulatietool
  Met een speciaal ontwikkelde tool (gemaakt door ZenMo) wordt deze data geanalyseerd en gesimuleerd.
  
• Oplossingen achter de meter
  Met bijvoorbeeld een directe verbinding tussen twee of meer buren op basis van een batterij-omvormersysteem. Het onderzoek hiernaar loopt nog.
  
• Gezamenlijke energiecoöperatie
  Om de energiehub en de samenwerking te stroomlijnen hebben we de Energie Coöperatie Hessenpoort (ECH) opgericht. Deze werkt nauw samen met alle andere partners, zoals gemeente Zwolle en provincie Overijssel.
  
• Elektrolyser
  Om een deel van de te veel opgewekte, lokale, groene energie toch in te kunnen zetten, gebruikt de energiehub straks een elektrolyser. Deze 1,3 MW elektrolyser staat sinds december 2023 op het bedrijventerrein en is op dit moment (april 2025) nog steeds in testfase. De waterstof die deze elektrolyser produceert kunnen de bedrijven voor verschillende doelen gebruiken. Bijvoorbeeld voor duurzame mobiliteit (zero emissie-rijden), procesindustrie en het verwarmen van bedrijfspanden in de omgeving.
  
• Batterijen
  De energiehub wil ervoor zorgen dat de bedrijven op het terrein altijd genoeg elektriciteit kunnen gebruiken. Daarom gebruikt de energiehub meerdere batterijen. Bijvoorbeeld om een overschot aan energie op te slaan. Die energie kan later op een gunstig moment weer worden gebruikt, bijvoorbeeld tijdens dure piekuren of als er tijdelijk minder capaciteit beschikbaar is. Uiteindelijk wil Hessenpoort een 20 MW batterij in de buurt gebruiken en aan de energiehub koppelen. 

Belangrijkste leerpunten

Tijdens het traject hebben alle betrokken partijen veel geleerd, stelt parkmanager Ilse Sijtsema. Dit waren hun belangrijkste lessen:

• Het sociale plaatje kost veel tijd. Technisch gezien is er al heel veel mogelijk, de sociale kant kost juist wat meer tijd. De meeste uren en financiële middelen zijn nodig om in de opstartfase alle partijen bij elkaar te brengen. Uitleggen wat de meerwaarde is voor de groep iedereen verbinden en stimuleren om samen te werken. Dit is vaak een ondergewaardeerd, maar zo ontzettend belangrijk deel van de opbouw van een energiehub.

• Groene omgeving voor mens en dier. Het bedrijvenpark Hessenpoort lijkt op het eerste gezicht een typisch bedrijventerrein, maar het valt op door de groene inrichting. Het terrein heeft plantenborders met bomen, struiken en inheemse kruiden die klimaatrisico's zoals wateroverlast en hittestress tegengaan, en de biodiversiteit verbeteren. De groene omgeving biedt een fijne werkplek en pauzeplek voor medewerkers, maar ook een perfecte leefruimte voor insecten en vogels.  

Meer weten?

Wil je meer weten over Hessenpoort, neem dan contact op met Ilse Sijtsema, parkmanager Hessenpoort.